Jakie zmiany czekają deklaracje środowiskowe EPD? Przewodnik po kluczowych normach dla firm w Polsce i Europie
Streszczenie
Deklaracje środowiskowe typu III (EPD, Environmental Product Declarations) oraz ocena cyklu życia produktów (LCA) to obecnie standard rynkowy w branży elektronicznej i elektrotechnicznej. Kluczowe znaczenie mają tu Product Category Rules (PCR), które precyzują metodologię LCA oraz sposób opracowania EPD. Od 2023 roku pojawiła się nowa międzynarodowa norma IEC 63366, która uzupełnia i docelowo może zastąpić dotychczasową normę PN-EN 50693. W artykule omawiamy najważniejsze różnice, praktyczne konsekwencje wdrożenia nowych wymagań oraz rekomendacje dla przedsiębiorstw przygotowujących deklaracje środowiskowe produktów.
1. Czym są EPD i Product Category Rules (PCR)?
Deklaracja środowiskowa typu III (EPD) to transparentny raport opisujący wpływ produktu na środowisko w całym jego cyklu życia – od pozyskania surowców aż po utylizację. Kluczową rolę odgrywa tu ocena cyklu życia (LCA – Life Cycle Assessment), przeprowadzana według międzynarodowych standardów (ISO 14040, ISO 14044). Dla zapewnienia porównywalności wyników, obowiązują tzw. Product Category Rules (PCR), czyli zasady opracowywania LCA i EPD dla określonych grup produktowych.
Do tej pory, w branży elektroniki i elektrotechniki, głównym punktem odniesienia była norma PN-EN 50693:2020-07, która określa wymagania PCR na poziomie europejskim.
2. Norma IEC 63366 – nowe międzynarodowe wymagania dla EPD
W styczniu 2023 roku opublikowano projekt normy IEC 63366:2023-01 „Product category rules for life cycle assessment of electrical and electronic products and systems”, opracowanej przez International Electrotechnical Commission (IEC) i DKE. Dokument ten stanowi odpowiedź na rosnącą potrzebę harmonizacji metodologii oceny środowiskowej produktów na poziomie globalnym.
Kluczowe cechy IEC 63366:
- Integruje wymagania PCR dla szerokiego spektrum produktów elektrycznych i elektronicznych.
- Opiera się na standardach ISO 14040, ISO 14044, ISO 14025, ISO 14021 oraz ISO/TS 14027.
- Wprowadza szczegółowe wytyczne dotyczące przygotowania i wdrażania PSR (Product Specific Rules).
- Silniej akcentuje jakość danych, transparentność i konieczność dostosowania scenariuszy użytkowania do praktyki rynkowej.
- Kładzie nacisk na kompatybilność z międzynarodowymi programami EPD.
Warto podkreślić, że IEC 63366 docelowo może zastąpić dotychczasową normę europejską, co oznacza konieczność dostosowania się do nowych wymagań przez firmy planujące działalność na rynkach międzynarodowych.
3. Porównanie PN-EN 50693 i IEC 63366: podobieństwa i kluczowe różnice
Podobieństwa:
- Obie normy są dedykowane PCR oraz opracowaniu EPD/LCA dla elektroniki i elektrotechniki.
- Bazują na tych samych normach ISO (14040, 14044, 14025, 14021).
- Mają zbliżoną strukturę: zakres, definicje, jednostka funkcjonalna, granice systemu, wytyczne dotyczące inwentaryzacji cyklu życia, reguły alokacji, wymagania dotyczące danych i raportowania.
Kluczowe różnice:
- Zasięg: PN-EN 50693 obowiązuje głównie w krajach UE, IEC 63366 ma zasięg międzynarodowy.
- Aktualność i przyszłość: IEC 63366 odpowiada najnowszym trendom i potrzebom rynku globalnego, a jej wdrożenie jest rekomendowane firmom działającym poza UE.
- Precyzja i harmonizacja: IEC 63366 szerzej opisuje proces opracowywania PSR, unifikację praktyk oraz zagadnienia związane z długością życia produktów i komparatywnością EPD.
- Wskazówki dla nowych branż: Nowa norma przewiduje procedury dla sektorów nieobjętych dotychczas szczegółowymi PSR.
4. Praktyczne konsekwencje dla firm – jak się przygotować?
- Weryfikacja obowiązujących EPD: Sprawdź, na jakiej normie bazują Twoje obecne deklaracje środowiskowe.
- Analiza rynków docelowych: Planujesz ekspansję międzynarodową? Uwzględnij IEC 63366 przy nowych projektach EPD.
- Dostosowanie dokumentacji: Aktualizuj polityki jakości danych, przejrzystość raportowania i dokumentację LCA zgodnie z wytycznymi IEC 63366.
- Monitorowanie wdrożenia PSR: Bądź na bieżąco z publikacją nowych PSR dla swojej kategorii produktowej.
- Szkolenia zespołów: Zainwestuj w rozwój kompetencji pracowników w zakresie nowych norm i narzędzi do LCA.
5. Podsumowanie i rekomendacje
Wdrożenie normy IEC 63366 stanowi kolejny krok w kierunku globalnej harmonizacji i podniesienia jakości deklaracji środowiskowych EPD w branży elektrycznej i elektronicznej. Chociaż obecnie PN-EN 50693 pozostaje aktualna na rynku UE, rekomendujemy stopniowe przygotowanie się do wdrożenia nowych wymagań – zwłaszcza dla firm myślących o eksporcie i rozwoju na rynkach międzynarodowych.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy muszę wymieniać wszystkie EPD na nowe?
Nie, obecne deklaracje EPD zachowują ważność, jednak dla nowych produktów lub w przypadku aktualizacji warto rozważyć zgodność z IEC 63366.
Czy IEC 63366 już obowiązuje?
Norma jest na etapie wdrażania i adaptacji w poszczególnych krajach. Zalecamy śledzenie komunikatów branżowych i stopniowe przygotowanie organizacji.
Jakie są konsekwencje wdrożenia nowej normy dla biznesu?
Lepsza porównywalność deklaracji, zwiększona transparentność oraz potencjalnie szybsze wejście na rynki międzynarodowe dzięki uznawalności dokumentacji EPD.
Chcesz dowiedzieć się więcej lub skonsultować wdrożenie nowych wymagań EPD? Skontaktuj się z naszym zespołem EPD Polska – chętnie pomożemy przygotować Twoją organizację na nadchodzące zmiany.