Jak wybrać właściwą normę c-PCR dla deklaracji środowiskowej EPD
Jeśli produkujesz wyroby budowlane i zastanawiasz się nad deklaracją środowiskową, pierwszą rzeczą jaką musisz zrobić to wybrać właściwą normę c-PCR. To nie jest oczywiste – wiele firm wybiera złą normę lub próbuje stosować EN 15804 bez c-PCR, co kończy się odrzuceniem przez weryfikatora.
Sprawdź, czy Twój produkt ma dedykowaną normę c-PCR
Każdy wyrób budowlany ma kod klasyfikacyjny w rozporządzeniu CPR. Na podstawie tego kodu możesz sprawdzić, czy istnieje norma c-PCR dla Twojej kategorii.
| Jeśli produkujesz… | Użyj tej normy c-PCR | Status |
|---|
| Beton towarowy, prefabrykaty betonowe | EN 16757 | ✅ Dostępna |
| Cement portlandzki, mieszany | EN 16908 | ✅ Dostępna |
| Wełna mineralna, styropian, PIR | EN 16783 | ✅ Dostępna |
| Konstrukcje stalowe, aluminiowe | EN 17610 | ✅ Dostępna |
| Płytki ceramiczne, terakota | EN 17160 | ✅ Dostępna |
| Okna PCV, drewniane, drzwi | EN 17213 | ✅ Dostępna |
| Panele podłogowe, wykładziny | EN 16810 | ✅ Dostępna |
| Płyty gipsowo-kartonowe | EN 17328 | ✅ Dostępna |
| Membrany dachowe EPDM, PVC | EN 17388-1/EN 17388-2 | ✅ Dostępna |
| Drewno konstrukcyjne, CLT | EN 16485 | ✅ Dostępna |
| Szkło okienne, strukturalne | EN 17074 | 🔄 W nowelizacji |
Jeśli Twój produkt jest na liście – świetnie! Masz jasne wytyczne do przeprowadzenia analizy LCA.
Jeśli nie ma go na liście – nie martw się, masz kilka opcji opisanych poniżej.
Najczęstsze błędy przy wyborze normy c-PCR
Błąd 1: Mylenie kategorii produktów
Przykład: Producent pustaków betonowych używa EN 16908 (cement) zamiast EN 16757 (beton). To różne normy z różnymi wymaganiami dotyczącymi danych.
Błąd 2: Ignorowanie wariantów produktu
Norma EN 16757 obejmuje różne klasy betonu, ale ma szczegółowe wymagania dotyczące reprezentatywności danych dla każdej klasy wytrzymałości.
Błąd 3: Nieprzeczytanie zakresu normy
EN 16810 obejmuje podłogi elastyczne, tekstylne i laminowane, ale nie obejmuje parkietów drewnianych (to EN 16485).
Co zrobić, jeśli nie ma normy c-PCR dla mojego produktu?
Opcja 1: Sprawdź normy w przygotowaniu
15 nowych norm c-PCR jest w przygotowaniu. Jeśli Twój produkt jest na tej liście, warto rozważyć czy poczekać:
| Projekt normy | Kategoria produktu | Przewidywana publikacja |
|---|
| prEN 17662 | Stal konstrukcyjna, aluminium | 2025-2026 |
| prEN 18001 | Ścianki osłonowe, fasady | 2025 |
| prEN 16903 | Rury z tworzyw sztucznych (zewnętrzne) | 2025 |
| prEN 16904 | Rury z tworzyw sztucznych (wewnętrzne) | 2025 |
| prEN XXXXX | Kruszywa naturalne i sztuczne | 2026 |
| prEN 295-9 | Rury ceramiczne, kanalizacyjne | 2026 |
| prEN XXXXX | Kominy, systemy kominowe | 2026 |
| prEN XXXXX | Geotekstylia, geomembrany | 2025-2026 |
| prEN XXXXX | Cement włóknisty, płyty azbestocementowe | 2026 |
| prEN XXXXX | Podłogi drewniane, parkiety | 2025 |
| prEN XXXXX | Panele warstwowe (sandwich) | 2026 |
| prEN XXXXX | Komponenty wentylacyjne | 2026 |
| prEN XXXXX | AAC – beton komórkowy autoklawizowany | 2025-2026 |
Opcja 2: Zastosuj EN 15804+A2 bez c-PCR
Jeśli nie ma normy c-PCR dla Twojego produktu, możesz przeprowadzić LCA według EN 15804+A2. Uwaga: Będziesz musiał samodzielnie (we współpracy z konsultantem) zdefiniować:
- Jednostkę funkcjonalną – np. 1 m² produktu o określonej grubości i właściwościach
- Granice systemu – od kołyski do bramy, kołyski do grobu, lub kołyski do kołyski
- Scenariusze użytkowania – okres życia, konserwacja, wymiana
- Scenariusze końca życia – recykling, odzysk energii, składowanie
Przykład: Producent siatek zbrojeniowych z włókna szklanego może zdefiniować jednostkę funkcjonalną jako „1 m² siatki o gramaturze 160 g/m² zapewniającej wytrzymałość na rozciąganie min. 50 kN/m przez 25 lat”.
Opcja 3: Sprawdź podobną normę c-PCR
Czasami można adaptować istniejącą normę, ale zawsze skonsultuj to z ekspertem:
- Bloczki silikatowe – może EN 16757 (beton) z modyfikacjami
- Płyty OSB – może EN 16485 (drewno)
- Panele warstwowe z rdzeniem PUR – kombinacja EN 16783 (izolacje) + EN 17610 (metal)
Kiedy zacząć, a kiedy poczekać?
Zacznij teraz, jeśli:
- Twój klient wymaga deklaracji EPD
- Startujesz w przetargu z kryteriami środowiskowymi
- Chcesz się przygotować na nadchodzące wymagania
- Masz stabilny proces produkcyjny
Rozważ poczekanie, jeśli:
- Twój produkt będzie objęty nową normą c-PCR w 2025-2026
- Planujesz znaczące zmiany w procesie produkcyjnym
- Nie masz dostępu do danych od głównych dostawców
Przykłady wymagań w normach c-PCR
Żeby lepiej zrozumieć, czego będziesz potrzebować, oto przykłady:
Dla betonu (EN 16757):
- Receptury mieszanki betonowej z dokładnością ±5%
- Dane EPD dla wszystkich surowców (cement, kruszywa, domieszki)
- Zużycie energii w betoniarni na m³ betonu
- Dane o transporcie do maksymalnie 150 km
- Scenariusz recyklingu (co najmniej 70% kruszyw wtórnych)
Dla izolacji (EN 16783):
- Gęstość produktu i współczynnik lambda
- Dane o spieniaczu (dla pianek) – typ i ilość
- Scenariusz użytkowania: 50 lat dla dachu, 30 lat dla ściany
- Końcowe przeznaczenie: odzysk energii lub składowanie
Na co zwraca uwagę weryfikator przy EPD bez c-PCR?
Gdy nie masz dedykowanej normy c-PCR, weryfikator będzie szczególnie sprawdzał:
1. Uzasadnienie jednostki funkcjonalnej
Musi być oparta na głównej funkcji produktu. Dla wyrobów konstrukcyjnych często to „1 m² o określonej nośności przez X lat”.
2. Jakość i reprezentatywność danych
- Dane pierwotne – minimum 70% dla kluczowych procesów
- Dane wtórne – maksymalnie 5 lat dla procesów energochłonnych
- Reprezentatywność geograficzna – preferowane dane europejskie lub polskie
3. Metodyka alokacji
Musisz zastosować hierarchię z EN 15804:
- Podział procesów
- Alokacja systemowa
- Alokacja według właściwości fizycznych
- Alokacja według wartości ekonomicznej
4. Scenariusze użytkowania i końca życia
Samodzielne zdefiniowanie modułów A4-D wymaga dobrego uzasadnienia i znajomości praktyki budowlanej.
Potrzebujesz pomocy?
Wybór właściwej normy c-PCR i przeprowadzenie analizy LCA to złożony proces. Potrzebujesz:
- Doświadczonego konsultanta LCA – który zna specyfikę Twojej branży
- Dostępu do odpowiednich baz danych – ecoinvent, GaBi, lub polskich EPD
- Kontaktu z weryfikatorem – lepiej wyjaśnić wątpliwości na początku
Jako operator programu EPD w Polsce, przeprowadziliśmy już dziesiątki analiz zgodnych z normami c-PCR. Skontaktuj się z nami, aby omówić specyfikę Twojego produktu i wybrać optymalną ścieżkę.
Artykuł pierwotnie ukazał się w Przeglądzie Budowlanym, miesięczniku branży budowlanej. Dziękujemy redakcji za zgodę na publikację.
Źródła norm c-PCR: • European Committee for Standardization (CEN) • Katalog norm europejskich CEN