Branża motoryzacyjna stoi przed ogromnym wyzwaniem związanym z redukcją emisji gazów cieplarnianych i śladu węglowego. Choć wiele uwagi poświęca się emisjom z użytkowania pojazdów, coraz większe znaczenie zyskuje analiza śladu węglowego poszczególnych komponentów i procesu produkcji samochodów.
Główne źródła emisji w produkcji samochodów
Produkcja samochodów odpowiada za znaczącą część całkowitego śladu węglowego pojazdu w cyklu jego życia. Szacuje się, że około 10% emisji CO2 związanych z samochodem powstaje podczas jego produkcji. Głównymi źródłami emisji są:
Ślad węglowy kluczowych komponentów
Nadwozie i konstrukcja
Stal i aluminium używane do produkcji nadwozia i konstrukcji samochodu mają znaczący udział w śladzie węglowym. Produkcja stali jest bardzo energochłonna i odpowiada za około 75% emisji związanych z wytwarzaniem nadwozia. Zastosowanie aluminium może obniżyć masę pojazdu, ale jego produkcja również wiąże się z wysokimi emisjami.
Baterie
W przypadku samochodów elektrycznych, produkcja baterii stanowi istotne źródło emisji. Szacuje się, że wytworzenie baterii odpowiada za 43% całkowitych emisji związanych z produkcją pojazdu elektrycznego. Dlatego tak ważne jest rozwijanie technologii niskoemisyjnej produkcji baterii.
Opony i elementy gumowe
Produkcja opon i innych elementów gumowych również przyczynia się do śladu węglowego samochodu. Wytwarzanie gumy syntetycznej i naturalnej oraz procesy produkcyjne generują znaczące emisje.
Elektronika i systemy elektryczne
Rosnąca ilość elektroniki w nowoczesnych samochodach zwiększa ich funkcjonalność, ale jednocześnie przyczynia się do wzrostu śladu węglowego. Produkcja półprzewodników i obwodów drukowanych jest energochłonna i wymaga zastosowania rzadkich metali.
Strategie redukcji śladu węglowego
Branża motoryzacyjna podejmuje różne działania mające na celu zmniejszenie śladu węglowego komponentów:
- Wykorzystanie materiałów niskoemisyjnych: Stosowanie stali i aluminium produkowanych przy użyciu energii odnawialnej może znacząco obniżyć emisje.
- Optymalizacja procesów produkcyjnych: Wdrażanie efektywnych energetycznie technologii i procesów w fabrykach.
- Recykling i gospodarka obiegu zamkniętego: Zwiększenie wykorzystania materiałów pochodzących z recyklingu, szczególnie w przypadku metali i tworzyw sztucznych.
- Lokalizacja łańcucha dostaw: Skrócenie tras transportu surowców i komponentów.
- Innowacje materiałowe: Rozwój nowych, lekkich materiałów o niższym śladzie węglowym, np. kompozytów.
- Ekodesign: Projektowanie pojazdów z myślą o łatwiejszym recyklingu i dłuższej żywotności komponentów.
Regulacje prawne i cele redukcji emisji
Unia Europejska wprowadza coraz bardziej rygorystyczne normy emisji CO2 dla pojazdów, co ma bezpośredni wpływ na producentów samochodów i komponentów:
- Rozporządzenie (UE) 2019/631: Ustanawia normy emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i lekkich pojazdów użytkowych. Cele redukcji emisji:
- Do 2030 roku: 55% redukcji dla samochodów osobowych i 50% dla lekkich pojazdów użytkowych w porównaniu do poziomów z 2021 roku.
- Od 2035 roku: 100% redukcji emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i lekkich pojazdów użytkowych.
- Rozporządzenie (UE) 2023/142: Dotyczy norm emisji CO2 dla pojazdów ciężkich. Kluczowe cele:
- 45% redukcji emisji od 2030 roku dla średnich samochodów ciężarowych i autokarów.
- 65% redukcji od 2035 roku.
- 90% redukcji od 2040 roku.
- Całkowita bezemisyjność autobusów miejskich do 2035 roku.
- Dyrektywa Clean Air For Europe (CAFE): Określa limity emisji CO2 dla nowych samochodów. Od stycznia 2025 roku wprowadza nowe regulacje emisyjne, co może wpłynąć na wzrost cen pojazdów.
Przykłady działań producentów
- BMW Group: Firma ogłosiła plan redukcji emisji o ponad 200 milionów ton CO2 do 2030 roku. Obejmuje to m.in. zmniejszenie śladu węglowego akumulatorów wysokonapięciowych o ponad połowę w porównaniu z obecną technologią.
- Toyota: Firma opracowała kalkulację, według której wysokość kary za przekroczenie emisji o 10,4 g/km może wynieść ponad 4 tysiące złotych na samochód.
- Producenci ogniw akumulatorowych: Przechodzą na wykorzystanie zielonej energii elektrycznej w procesie produkcji, co znacząco obniża ślad węglowy baterii.
Wyzwania i perspektywy
Redukcja śladu węglowego komponentów samochodowych wymaga kompleksowego podejścia i współpracy całego łańcucha dostaw. Producenci samochodów coraz częściej wymagają od dostawców raportowania i obniżania emisji związanych z dostarczanymi komponentami.
Przejście na pojazdy elektryczne, choć korzystne z punktu widzenia emisji w fazie użytkowania, stawia nowe wyzwania związane z produkcją baterii. Rozwój technologii recyklingu baterii i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w ich produkcji będą kluczowe dla dalszej redukcji śladu węglowego.
Branża motoryzacyjna stoi przed koniecznością głębokiej transformacji w kierunku zrównoważonej produkcji. Wymaga to inwestycji w nowe technologie, zmiany procesów i modeli biznesowych oraz ścisłej współpracy między producentami, dostawcami i instytucjami badawczymi. Tylko takie kompleksowe podejście pozwoli na znaczące obniżenie śladu węglowego samochodów w całym cyklu ich życia.