Nowy CPR
Wprowadzenie nowych wymagań w ramach rozporządzenia Construction Products Regulation (CPR) oraz systemu 3+ znacząco zmienia krajobraz odpowiedzialności w ocenie zrównoważenia środowiskowego wyrobów budowlanych. W niniejszym artykule przedstawiamy analizę wymagań systemu 3+ oraz rolę operatora programu Environmental Product Declaration (EPD), a także korzyści i wyzwania związane z nowymi regulacjami.
Wymagania systemu 3+
Producent:
- Ocena właściwości użytkowych wyrobu: Producent musi przeprowadzić szczegółową ocenę właściwości użytkowych wyrobu, zbierając dane niezbędne do ustalenia wartości początkowych, założeń i modelowania wpływu na środowisko. Jest odpowiedzialny za przygotowanie pełnej dokumentacji dotyczącej środowiskowego wpływu wyrobu.
- Zakładowa kontrola produkcji: Producent jest zobowiązany do prowadzenia stałej zakładowej kontroli produkcji, aby zapewnić, że procesy produkcyjne są zgodne z zadeklarowanymi właściwościami użytkowymi wyrobu.
Jednostka notyfikowana:
- Walidacja wartości początkowych i założeń: Jednostka notyfikowana weryfikuje wartości początkowe i założenia przyjęte przez producenta, sprawdzając ich zgodność z odpowiednimi przepisami.
- Walidacja oceny producenta: Jednostka notyfikowana ocenia i weryfikuje, czy ocena przeprowadzona przez producenta jest zgodna z obowiązującymi przepisami i specyfikacjami.
- Walidacja procesu oceny: Proces oceny właściwości użytkowych wyrobu, przeprowadzany przez producenta, jest sprawdzany przez jednostkę notyfikowaną pod kątem prawidłowości.
- Walidacja oprogramowania: Jednostka notyfikowana zatwierdza prawidłowe wykorzystanie oprogramowania używanego do oceny wpływu wyrobu na środowisko.
- Wstępna inspekcja zakładu produkcyjnego: Przeprowadzana jest wstępna inspekcja zakładu produkcyjnego w celu zatwierdzenia danych specyficznych dla danego przedsiębiorstwa.
Rola Operatora Programu EPD
Operatorzy programów EPD tradycyjnie odpowiadali za:
- Weryfikację zgodności z normą EN 15804: Operatorzy programów EPD sprawdzają, czy deklaracje EPD są zgodne z wymaganiami normy EN 15804.
- Weryfikację danych środowiskowych: Operatorzy programów upewniają się, że dostarczone przez producentów dane są rzetelne i dokładne.
- Publikację EPD: Operatorzy publikują zatwierdzone deklaracje EPD na swoich platformach, zapewniając ich dostępność dla zainteresowanych stron.
Zmiany w Kontekście Nowych Wymagań
- Walidacja przez jednostki notyfikowane: Jednostki notyfikowane przejmują rolę walidacji danych i procesów, które wcześniej były odpowiedzialnością operatorów programów EPD. Obejmuje to walidację wartości początkowych, założeń, ocen producenta oraz procesu oceny i wykorzystania oprogramowania.
- Zmniejszona rola operatorów programów EPD: Nowe wymagania CPR mogą zredukować rolę operatorów programów EPD do funkcji publikacji i promocji, zamiast pełnej weryfikacji zgodności.
- Obowiązkowa weryfikacja przez jednostki notyfikowane: Zewnętrzna weryfikacja EPD nie była de facto wymagana w celu jej komunikacji B2B, a jedynie w komunikacji B2C. Jednak teraz, w ramach wymagań systemu 3+, rolę weryfikatorów przejmują jednostki notyfikowane, co formalizuje proces weryfikacji dla obu typów komunikacji.
- Rejestracja EPD: Rejestracja EPD również może stać się zbędna w przyszłości, gdy pojawi się paszport produktu. Paszport produktu ma na celu gromadzenie i udostępnianie wszystkich niezbędnych informacji dotyczących wyrobu w ujednoliconej formie, co może zlikwidować potrzebę odrębnych rejestrów EPD.
Plusy i Minusy Nowych Wymagań
Plusy:
- Formalizacja procesu: System 3+ wprowadza bardziej formalny i szczegółowy proces oceny i walidacji, co zwiększa wiarygodność danych środowiskowych.
- Centralizacja kontroli: Przeniesienie obowiązków walidacyjnych na jednostki notyfikowane centralizuje kontrolę, poprawiając jednolitość ocen.
Minusy:
- Koszty: Nowe wymagania mogą zwiększyć koszty dla producentów związane z przeprowadzaniem szczegółowych ocen i walidacji.
- Złożoność procesu: Zwiększona złożoność procesu może stanowić wyzwanie, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Weryfikacja EPD przez Stronę Trzecią w obecnej formule
Pomimo przesunięcia części obowiązków na jednostki notyfikowane, weryfikacja EPD przez niezależne strony trzecie wyznaczone przez Operatora programu EPD może nadal mieć sens, szczególnie w kontekście:
- Opóźniej związanych z opracowaniem odpowiednich wytycznych i narzędzi dla implementacji nowych wymagań CPR
- Ograniczonej ilości charakterystych środowiskowych wymagnych przez CPR a które mogą okazać się niewystarczające dla zamawiającego
- Zielonych zamówień publicznych: Weryfikacja przez niezależne strony trzecie może być wymagana dla dodatkowego potwierdzenia zgodności.
- Trendów rynkowych: Niezależna weryfikacja może budować zaufanie klientów i interesariuszy do deklaracji środowiskowych, zwłaszcza tych wyrobów nie objętych obowiązkiem przeprowadzania oceny cyklu życia wyrobu LCA np. wyrobów w systemie 4
Zielone Zamówienia Publiczne
Ocena cyklu życia wyrobu (LCA) oraz dodatkowe wymagania w zielonych zamówieniach publicznych mogą mobilizować producentów do opracowania pełnych deklaracji środowiskowych EPD obejmujących wszystkie minimalne charakterystyki środowiskowe oraz te określone przez zamawiającego. Mogą one znacząco odbiegać od tych zawartych w CPR i nie być możliwe do weryfikacji przez audytorów jednostek notyfikiwanych.
Podsumowanie
Nowe wymagania systemu 3+ zmieniają krajobraz odpowiedzialności i obowiązków w ocenie zrównoważenia środowiskowego wyrobów budowlanych. Rola operatorów programów EPD ulega zmianie, ale pozostaje istotna, szczególnie w zakresie publikacji i promocji EPD. Przesunięcie ciężaru walidacji LCA na jednostki notyfikowane przynosi korzyści w postaci bardziej jednolitych i wiarygodnych ocen, ale wiąże się także z wyzwaniami, takimi jak zwiększone koszty i dodatkowy czas , który będzie trzeba poświęcić na zbierania danych i kalkulacje LCA.
Do rozważenia
Strategicznie warto już teraz opracować EPD na kluczowe wyroby, ponieważ do końca nie wiemy jak długo potrwa realny proces implementacji nowego CPR a zwłaszcza niezbędnego oprogramowania do oceny cyklu życia wyrobu ( LCA) . Wcześniejsze opracowanie EPD może przynieść korzyści, takie jak spełnienie wymagań kontrahentów, zwiększenie konkurencyjności produktów oraz elastyczność w aktualizacjach dokumentów w przyszłości. Zlecenie weryfikacji EPD jednostce notyfikowanej lub doświdczonym weryfikatorom ZKP i LCA , może w przyszłości ułatwić ocenę producenta zgodnie z nowym system oceny zgodności 3+