W dniu 26 lutego 2025 roku Komisja Europejska zaprezentowała długo oczekiwany pakiet uproszczeń w ramach regulacji ESG, znany jako Omnibus I. Kluczowym elementem tego zestawu zmian jest modyfikacja dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która reguluje raportowanie zrównoważonego rozwoju w Unii Europejskiej. Nowe propozycje mają na celu zmniejszenie biurokratycznych obciążeń dla firm, szczególnie małych i średnich, przy jednoczesnym zachowaniu celów zrównoważonego rozwoju. W tym artykule przyjrzymy się szczegółom tych zmian, ich wpływowi na przedsiębiorców oraz temu, jak przygotować się do nowych realiów prawnych. Jeśli chcesz zrozumieć, co Omnibus I oznacza dla Twojej firmy, czytaj dalej!
Czym jest Omnibus I i dlaczego powstał?
Omnibus I to pakiet legislacyjny, który ma na celu zrewolucjonizować podejście do regulacji ESG (środowiskowych, społecznych i zarządczych) w UE. Nazwa „Omnibus” sugeruje kompleksowość – i słusznie, bo zmiany dotyczą wielu obszarów, od raportowania zrównoważonego rozwoju po należytej staranności w łańcuchach dostaw. Powód? Przedsiębiorcy od lat alarmowali, że obecne przepisy są zbyt skomplikowane, a koszty ich wdrożenia dla mniejszych firm nieproporcjonalnie wysokie. Komisja Europejska postanowiła zareagować, wprowadzając uproszczenia, które mają ułatwić życie biznesowi, jednocześnie wspierając zieloną transformację.
Propozycje te nie są jeszcze ostateczne – trafią teraz pod negocjacje do Rady UE i Parlamentu Europejskiego. Jednak już teraz warto przyjrzeć się, co takiego KE ma w planach i jak może to wpłynąć na Twoją działalność.
Kluczowe zmiany w raportowaniu CSRD
Nowy próg dla obowiązkowego raportowania
Jedną z najważniejszych nowości jest zmiana kryteriów, które decydują, kto musi raportować dane ESG zgodnie z dyrektywą CSRD i standardami ESRS. Obowiązek ten obejmie teraz jednostki oraz grupy kapitałowe, które spełniają co najmniej dwa z trzech warunków:
- zatrudniają ponad 1000 pracowników,
- osiągają sumę bilansową powyżej 25 milionów euro,
- generują przychody netto przekraczające 50 milionów euro.
To znaczące podniesienie progu w porównaniu do wcześniejszych założeń. Dzięki temu aż 80% firm w UE, w tym wiele małych i średnich przedsiębiorstw notowanych na rynkach regulowanych, zostanie zwolnionych z obowiązku raportowania. Dla nich ESG stanie się kwestią dobrowolną.
Przesunięcie terminów wdrożenia
Komisja Europejska postanowiła dać firmom więcej czasu na przygotowanie się do nowych wymogów. Druga i trzecia faza wdrożenia CSRD, które pierwotnie miały dotyczyć raportowania za lata 2025 i 2026, zostały odroczone o dwa lata. Oznacza to, że przedsiębiorstwa, które pozostaną w zakresie dyrektywy, po raz pierwszy przedstawią raporty za lata 2027 i 2028. To dobra wiadomość dla tych, którzy obawiali się presji czasowej.
Dobrowolne raportowanie i standard VSME
Firmy wyłączone z CSRD nie będą musiały raportować danych ESG, ale KE chce je zachęcić do tego w ramach dobrowolnych działań. W tym celu powstanie uproszczony standard VSME (Voluntary Standard for Micro, Small and Medium Enterprises), który wkrótce zostanie oficjalnie opublikowany. Dzięki niemu mniejsze podmioty będą mogły pokazywać swoje zaangażowanie w zrównoważony rozwój bez konieczności spełniania pełnych, skomplikowanych wymogów ESRS.
Redukcja danych w ESRS
Pełne standardy ESRS, które dotychczas odstraszały firmy swoją szczegółowością, również zostaną uproszczone. KE zapowiedziała zmniejszenie liczby wymaganych ujawnianych informacji, co ma ułatwić życie przedsiębiorcom objętym CSRD. Szczegóły tej redukcji poznamy w kolejnych miesiącach.
Elastyczność w danych taksonomicznych
Dla jednostek w zakresie CSRD, których przychody netto nie przekraczają 450 milionów euro, raportowanie danych taksonomicznych – czyli informacji o działalności zrównoważonej środowiskowo – będzie dobrowolne. To ukłon w stronę mniejszych graczy, którzy nadal będą musieli stosować CSRD, ale z mniejszym obciążeniem.
Pozostałe uproszczenia w Omnibus I
Zmiany w Taksonomii UE
Omnibus I wprowadza ułatwienia w ujawnianiu danych taksonomicznych, co ma pomóc firmom w spełnianiu wymogów związanych z klasyfikacją zrównoważonych działań. Proces ten ma być mniej czasochłonny i bardziej przejrzysty.
Odroczenie dyrektywy ws. należytej staranności
Dyrektywa CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive), która nakłada na firmy obowiązek monitorowania łańcuchów dostaw pod kątem wpływu na środowisko i prawa człowieka, również doczekała się zmiany. Jej wdrożenie przesunięto o rok – na 26 lipca 2028 roku. To dodatkowy oddech dla przedsiębiorstw przygotowujących się do tych wymogów.
Jak Omnibus I wpłynie na przedsiębiorców?
Ulga dla małych i średnich firm
Największymi beneficjentami zmian będą małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP). Zwolnienie z obowiązkowego raportowania ESG pozwoli im zaoszczędzić czas i pieniądze, które dotychczas pochłaniała biurokracja. Dla wielu z nich dobrowolny standard VSME może być ciekawą alternatywą, jeśli chcą budować wizerunek odpowiedzialnej firmy bez nadmiernych kosztów.
Więcej czasu dla dużych graczy
Duże przedsiębiorstwa, które pozostaną w zakresie CSRD, zyskają dwa lata na przygotowanie się do raportowania. To szansa na lepsze dostosowanie procesów wewnętrznych i uniknięcie chaosu związanego z szybkim wdrożeniem nowych zasad.
Wyzwania związane z przejściem
Choć zmiany idą w dobrym kierunku, nie obędzie się bez wyzwań. Firmy, które już raportowały dane ESG na podstawie dyrektywy NFRD i ESRS za 2024 rok, będą musiały zdecydować, czy kontynuować to dobrowolnie, czy zrezygnować. Z kolei te, które dopiero miały zacząć, muszą dostosować się do nowych progów i terminów.
Co to oznacza dla konsumentów i inwestorów?
Konsumenci mogą zastanawiać się, czy uproszczenie regulacji nie wpłynie negatywnie na przejrzystość informacji o zrównoważonym rozwoju. KE zapewnia, że kluczowe standardy ochrony konsumentów i inwestorów zostaną utrzymane. Z kolei inwestorzy będą mieli mniej danych ESG od mniejszych firm, ale te, które zdecydują się na dobrowolne raportowanie, mogą zyskać przewagę konkurencyjną.
Droga legislacyjna Omnibus I
Propozycje KE z 26 lutego 2025 roku to dopiero początek. Teraz pakiet trafi do negocjacji w Radzie UE i Parlamencie Europejskim. Kluczowe etapy to:
- Czerwiec 2025 – pierwsze czytanie w Parlamencie.
- Grudzień 2025 – głosowanie w Radzie UE.
- Styczeń 2026 – wejście w życie po publikacji w Dzienniku Urzędowym UE.
Proces ten może wprowadzić dodatkowe modyfikacje, więc przedsiębiorcy powinni być gotowi na ewentualne niespodzianki.
Dlaczego Omnibus I to dobra wiadomość?
Mniej biurokracji, więcej swobody
Uproszczenie regulacji ESG to odpowiedź na realne potrzeby biznesu. Mniejsze obciążenia administracyjne oznaczają więcej czasu na rozwój i innowacje.
Wsparcie dla zrównoważonego rozwoju
Choć wymogi się luzują, KE nie rezygnuje z celów klimatycznych. Dobrowolne raportowanie i zachęty dla firm mają utrzymać dynamikę zielonej transformacji.
Lepsza konkurencyjność UE
Zmniejszenie kosztów regulacyjnych może sprawić, że unijne firmy staną się bardziej konkurencyjne na globalnym rynku, szczególnie w starciu z USA czy Chinami.
Podsumowanie – Omnibus I jako szansa dla biznesu
Pakiet Omnibus I, zaprezentowany 26 lutego 2025 roku, to przełomowy moment dla regulacji ESG w Unii Europejskiej. Podniesienie progów CSRD, odroczenie terminów, uproszczenie standardów ESRS i wprowadzenie dobrowolnego raportowania to zmiany, które mogą odciążyć przedsiębiorców, jednocześnie wspierając zrównoważony rozwój. Choć przed nami jeszcze negocjacje legislacyjne, już teraz widać, że KE stara się znaleźć balans między ambitnymi celami klimatycznymi a realiami gospodarczymi.