Obliczanie śladu węglowego wyrobu jest kluczowym elementem oceny jego wpływu na środowisko. W obliczu rosnącej presji na przedsiębiorstwa dotyczącej zrównoważonego rozwoju, spełnienie wymagań związanych z kryteriami ESG (Environmental, Social, Governance) oraz dyrektywą CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) staje się nie tylko obowiązkiem, ale również strategiczną koniecznością. Niniejszy artykuł omawia główne metody obliczania śladu węglowego wyrobu oraz ich związek z wymaganiami ESG i CSRD.
Główne metody obliczania śladu węglowego wyrobu
1. Analiza cyklu życia (LCA)
Metoda LCA (Life Cycle Assessment) jest jedną z najbardziej kompleksowych technik obliczania śladu węglowego produktu. Obejmuje ona wszystkie etapy życia wyrobu, co pozwala na dokładną ocenę jego wpływu na środowisko.
Kluczowe etapy LCA:
- Ekstrakcja surowców
- Produkcja
- Użytkowanie
- Utylizacja
Analiza cyklu życia dostarcza pełnego obrazu emisji gazów cieplarnianych związanych z produktem, co umożliwia identyfikację obszarów o największym potencjale redukcji emisji.
2. GHG Protocol Product Standard
Standard GHG Protocol Product, opracowany przez World Resources Institute (WRI) i World Business Council for Sustainable Development (WBCSD), dostarcza szczegółowych wytycznych do obliczania śladu węglowego produktu. Metoda ta dzieli emisje na trzy zakresy:
- Zakres 1: Emisje bezpośrednie obejmują wszystkie emisje gazów cieplarnianych generowane bezpośrednio przez działania firmy, takie jak spalanie paliw w własnych kotłach, pojazdach lub urządzeniach.
- Zakres 2: Emisje pośrednie związane z energią dotyczą emisji wynikających z produkcji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, która jest wykorzystywana przez firmę, ale generowana poza jej zakładem.
- Zakres 3: Inne emisje pośrednie obejmują szeroki zakres emisji powstałych w całym łańcuchu dostaw, takich jak transport zewnętrzny, produkcja zakupionych towarów i usług, odpady, a także emisje związane z użytkowaniem produktu przez końcowego odbiorcę.
Zgodność z tym standardem jest kluczowa dla spełnienia wymagań ESG, ponieważ umożliwia firmom dokładne raportowanie swoich emisji oraz podejmowanie działań mających na celu ich redukcję.
Norma ISO 14067 określa zasady, wymagania i wytyczne do obliczania śladu węglowego produktu. Jest to międzynarodowy standard, który zapewnia spójność i porównywalność wyników między różnymi produktami i organizacjami.
4. PAS 2050
Publicly Available Specification 2050 (PAS 2050) to specyfikacja opracowana przez British Standards Institute (BSI). Określa ona wymagania dotyczące oceny emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia towarów i usług.
Porównanie metod obliczeń śladu węglowego wyrobu
| Metoda | Zalety | Wady | Poziom złożoności | Najlepsze zastosowanie |
|---|
| LCA (Life Cycle Assessment) | Kompleksowa, uwzględnia cały cykl życia produktu, identyfikuje możliwości redukcji emisji. | Bardzo złożona, wymaga dużej ilości danych i czasu. | Wysoki | Produkty o dużym wpływie środowiskowym, wymagające szczegółowej analizy. |
| GHG Protocol Product Standard | Uznawana globalnie, szczegółowe wytyczne, obejmuje wszystkie zakresy emisji (1, 2, 3). | Może być skomplikowana, wymaga szczegółowego zbierania danych. | Średni | Organizacje raportujące zgodnie z ESG i CSRD, potrzebujące kompleksowego podejścia. |
| ISO 14067 | Międzynarodowy standard, zapewnia spójność i porównywalność wyników. | Wymaga przestrzegania rygorystycznych standardów i często certyfikacji. | Średni | Firmy chcące uzyskać certyfikację i transparentność w raportowaniu emisji produktów. |
| PAS 2050 | Skupia się na emisjach w cyklu życia produktu, promuje transparentność i innowacje. | Może nie obejmować wszystkich typów produktów, wymaga szczegółowych danych dotyczących cyklu życia. | Średni | Firmy poszukujące uproszczonych metod oceny emisji dla towarów i usług. |
Najbardziej optymalna metoda dla CSRD
W kontekście spełniania wymagań CSRD najbardziej optymalną metodą jest GHG Protocol Product Standard. Dlaczego?
- Pełna zgodność z regulacjami: Standard ten obejmuje wszystkie trzy zakresy emisji (1, 2, 3), co jest wymagane przez CSRD.
- Elastyczność wdrożenia: Możliwość dostosowania do specyficznych potrzeb organizacji.
- Rozpoznawalność międzynarodowa: Akceptowany globalnie przez regulatorów, inwestorów i interesariuszy.
- Skuteczność raportowania: Zapewnia precyzyjne dane i odpowiedni poziom szczegółowości, niezbędne dla spełnienia wymagań CSRD oraz ESG.
Etapy obliczania śladu węglowego wyrobu
Niezależnie od wybranej metody, proces obliczania śladu węglowego wyrobu zazwyczaj obejmuje następujące etapy:
- Mapowanie procesów: Dokładne określenie wszystkich etapów cyklu życia produktu.
- Określenie jednostki funkcjonalnej: Zdefiniowanie jednostki, na którą będzie liczony ślad węglowy.
- Identyfikacja elementów wejściowych i wyjściowych: Określenie wszystkich materiałów, energii i emisji związanych z produktem.
- Dobór wskaźników emisyjności: Wykorzystanie odpowiednich współczynników do przeliczenia zużycia zasobów na emisje gazów cieplarnianych.
- Obliczenia: Sumowanie wszystkich emisji w celu uzyskania całkowitego śladu węglowego produktu.
- Weryfikacja: Sprawdzenie wyników przez niezależną jednostkę akredytowaną.
Zakres obliczeń
Przy obliczaniu śladu węglowego wyrobu można zastosować dwa główne podejścia:
- Od kołyski do bramy (cradle-to-gate): Metoda ta koncentruje się na emisjach związanych z początkowymi etapami cyklu życia produktu, od wydobycia surowców po etap opuszczenia fabryki przez produkt. Jest to podejście uproszczone, które pomija emisje generowane podczas użytkowania i końcowej utylizacji produktu, dzięki czemu jest mniej czasochłonne i wymaga mniejszej ilości danych.
- Od kołyski do grobu (cradle-to-grave): Ta metoda zapewnia kompleksowe spojrzenie na emisje, uwzględniając cały cykl życia produktu. Obejmuje emisje generowane podczas wydobycia surowców, produkcji, użytkowania, aż po utylizację. Chociaż bardziej wymagająca pod względem danych i analizy, zapewnia najbardziej precyzyjne oszacowanie rzeczywistego wpływu środowiskowego produktu.
Podsumowanie
Obliczanie śladu węglowego wyrobu jest kluczowym elementem oceny jego wpływu na środowisko oraz spełnienia wymagań ESG i CSRD. Wybranie odpowiedniej metody, takiej jak GHG Protocol Product Standard, pozwala firmom skutecznie zarządzać emisjami oraz budować reputację odpowiedzialnego uczestnika rynku.
Przedsiębiorstwa, które inwestują w transparentne raportowanie i efektywną redukcję emisji, nie tylko przyczyniają się do ochrony środowiska, ale również zyskują przewagę konkurencyjną, zwiększając swoje szanse na przyciągnięcie inwestorów oraz konsumentów.