Wstęp: EPD dla stali i aluminium – dlaczego dotychczasowe zasady były niewystarczające?
Deklaracje Środowiskowe Produktu (EPD) stały się nieodłącznym elementem krajobrazu zrównoważonego budownictwa. Jednak producenci wyrobów stalowych i aluminiowych przez lata mierzyli się z wyzwaniem: jak rzetelnie przedstawić wpływ środowiskowy swoich produktów, opierając się na ogólnych zasadach normy EN 15804? Ta norma, choć stanowi fundament europejskiego systemu EPD, pozostawiała zbyt wiele pól do interpretacji w kwestiach kluczowych dla branży metalowej, takich jak recykling, produkty uboczne czy złożone procesy produkcyjne.
Brak precyzyjnych wytycznych prowadził do powstawania deklaracji, które trudno było ze sobą porównać, a to podważało wiarygodność całego systemu. Na szczęście ten okres niepewności dobiega końca. Pojawienie się normy prEN 17662 to długo oczekiwane rozwiązanie – dedykowany zbiór zasad, który wprowadza porządek i standaryzację. Ten przewodnik krok po kroku wyjaśni, co nowa norma oznacza w praktyce dla Twojej firmy. Chcesz dowiedzieć się więcej o podstawach? Sprawdź, co to jest EPD.
Czym jest prEN 17662? Klucz do wiarygodnych i porównywalnych EPD
W największym skrócie, norma prEN 17662 to szczegółowa „instrukcja obsługi” do normy EN 15804, napisana specjalnie z myślą o branży metalowej. W nomenklaturze technicznej jest to dokument c-PCR (complementary Product Category Rules), czyli uzupełniające Zasady Kategorii Produktu (PCR).
Jej nadrzędnym celem jest ujednolicenie metodologii Oceny Cyklu Życia (LCA) dla wyrobów stalowych i aluminiowych, tak aby każda deklaracja EPD była tworzona w oparciu o te same, precyzyjne reguły. Dzięki temu możliwe staje się to, co jest solą systemu EPD: wiarygodne porównywanie wpływu środowiskowego różnych produktów od różnych producentów. Właśnie dlatego norma prEN 17662 dla producentów stali i aluminium jest tak fundamentalnym dokumentem. Zapewnia ona, że wszyscy gracze na rynku grają według tych samych zasad, a odbiorcy EPD – architekci, projektanci, inwestorzy – mogą podejmować świadome decyzje.
Kogo dotyczy nowa norma? Sprawdź, czy Twój produkt jest na liście
Nowe zasady mają szerokie zastosowanie. Jeśli Twoja firma produkuje wyroby ze stali lub aluminium, które są wykorzystywane w budynkach lub obiektach inżynierii lądowej, ta norma jest dla Ciebie.
Kluczowe grupy produktów objęte prEN 17662 to między innymi:
- Konstrukcyjne kształtowniki stalowe (walcowane na gorąco, spawane, formowane na zimno)
- Profile i kształtowniki aluminiowe
- Blachy stalowe i aluminiowe (dachowe, elewacyjne)
- Stalowe i aluminiowe ramy okien i drzwi
- Stal w metalowych płytach warstwowych
- Stal zbrojeniowa i sprężająca
- Stalowe pale i grodzice
Norma może być również stosowana dla innych wyrobów metalowych, dla których nie istnieją odrębne, bardziej szczegółowe zasady PCR.
[KLUCZOWE WNIOSKI DLA TWOJEJ FIRMY]: Jeśli produkujesz jakikolwiek konstrukcyjny element ze stali lub aluminium, ta norma jest dla Ciebie. Jej znajomość to już nie opcja, a konieczność, aby móc skutecznie konkurować na rynku europejskim.
Krok po kroku przez zmiany: Co w praktyce oznacza prEN 17662?
Przejdźmy do sedna. Poniżej w przystępny sposób „tłumaczymy” cztery kluczowe zmiany, które norma wprowadza do codziennej praktyki przygotowywania EPD.
1. Nowy, precyzyjny podział modułów cyklu życia (A1-D)
Norma kończy z dowolnością w raportowaniu etapu produkcji. Wprowadza rygorystyczny podział na:
- Moduł A1: Obejmuje procesy od wydobycia surowców aż do wytworzenia półproduktu, np. wlewka, kęsa, kręgu blachy.
- Moduł A3: Obejmuje procesy przetwarzania półproduktu w finalny wyrób budowlany, np. cięcie i spawanie profili, profilowanie blachy.
Dzięki temu odbiorca EPD może jasno zobaczyć, jaki jest wpływ środowiskowy samego materiału (A1), a jaki jego dalszej obróbki (A3).
2. Uczciwe liczenie recyklingu – zasada „przepływu netto” w Module D
To jedna z najważniejszych zasad dla branży o tak wysokim wskaźniku recyklingu. Norma prEN 17662 wprowadza koncepcję „przepływu netto” złomu, aby zapobiec podwójnemu liczeniu korzyści środowiskowych.
W praktyce oznacza to, że w Module D (gdzie raportuje się korzyści z recyklingu) można wykazać „zysk” środowiskowy tylko dla nadwyżki złomu, którą dany produkt wprowadza do systemu. Oblicza się to prosto: (złom odzyskany na końcu życia) - (złom zużyty do produkcji) = korzyść netto.
3. Koniec z dowolnością: Nowe zasady dla produktów ubocznych (żużel)
Kolejna rewolucycyjna zmiana dotyczy sposobu podziału (alokacji) obciążeń środowiskowych między produkt główny (np. stal) a produkty uboczne (np. żużel wielkopiecowy). Norma nakazuje stosowanie metody partycjonowania fizycznego, opartej na bilansach energii i masy w procesie, zamiast dotychczasowej alokacji ekonomicznej (opartej na cenach). To sprawia, że wyniki analizy LCA są bardziej stabilne, obiektywne i niezależne od wahań rynkowych.
4. Ułatwienia i dane domyślne – norma pomaga w analizie
Nowa norma to nie tylko wymagania, ale także realna pomoc. Zdając sobie sprawę, że producenci nie zawsze mają dostęp do wszystkich danych, twórcy zawarli w aneksach szereg wartości i scenariuszy domyślnych, które można wykorzystać w analizie. Obejmują one m.in. średnie odległości transportowe czy domyślne wskaźniki recyklingu. To ogromne ułatwienie, które pozwala na standaryzację założeń, a jednocześnie wpisuje się w szerszy kontekst regulacyjny, jak np. wymogi Dyrektywy CSRD w portalu EUR-Lex.
Jak przygotować firmę na weryfikację EPD według prEN 17662?
Wdrożenie nowych zasad wymaga systematycznego podejścia. Oto prosta lista kontrolna, która pomoże Ci przygotować Twoją firmę:
- Zidentyfikuj swoje produkty: Sprawdź, które z Twoich wyrobów podlegają pod zakres normy prEN 17662.
- Zrób audyt danych: Przeanalizuj, jak zebrać dane do EPD. Czy masz dostęp do specyficznych danych od dostawców surowców (kluczowe dla modułu A1)? Czy mierzysz zużycie energii na poszczególnych liniach produkcyjnych?
- Rozgranicz procesy: Zmapuj swoje procesy produkcyjne i przypisz je zgodnie z nowym podziałem do modułów A1 i A3.
- Oszacuj przepływy materiałów: Określ, ile złomu z rynku zużywasz do produkcji i zidentyfikuj wszystkie produkty uboczne.
- Skonsultuj się z ekspertem: Proces weryfikacji EPD według nowych zasad może być skomplikowany. Wsparcie doświadczonej jednostki weryfikującej, takiej jak EPD Polska, może znacznie usprawnić proces i zapewnić zgodność z normą.
[KLUCZOWE WNIOSKI DLA TWOJEJ FIRMY]: Zacznij od wewnętrznej analizy danych. Im lepszej jakości dane wsadowe posiadasz (zwłaszcza dla modułu A1), tym bardziej wiarygodne i korzystne będzie Twoje EPD.
Podsumowanie: Twoja mapa drogowa do wiarygodnego EPD
Nowa norma prEN 17662 to coś więcej niż tylko kolejny dokument techniczny. To klarowna mapa drogowa, która prowadzi całą branżę metalową w kierunku większej transparentności, wiarygodności i realnego zrównoważonego rozwoju. Ujednolicenie zasad sprawia, że deklaracje EPD stają się wreszcie rzetelnym narzędziem do podejmowania decyzji, a firmy, które rzetelnie podchodzą do kwestii środowiskowych, mogą wreszcie w pełni wykazać swoje przewagi.
Wdrożenie tych zasad to inwestycja w zaufanie i wiarygodność, która z pewnością zaprocentuje w dobie rosnących wymagań zielonych zamówień publicznych, zrównoważonych łańcuchów dostaw i świadomości ekologicznej klientów. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda certyfikacja EPD z nami.
FAQ: Najczęściej zadawane pytania
Czym dokładnie jest prEN 17662 i kogo dotyczy?
Norma prEN 17662:2021 to zbiór uzupełniających Zasad Kategorii Produktu (c-PCR), które precyzują ogólne wymagania normy EN 15804 dla potrzeb deklaracji EPD wyrobów stalowych i aluminiowych stosowanych w budownictwie. Dotyczy ona wszystkich producentów konstrukcji, komponentów i elementów metalowych.
Jaka jest najważniejsza zmiana dla producenta profili stalowych?
Kluczowe będzie prawidłowe rozdzielenie procesów. Produkcja stali (kręgu) będzie musiała być zaraportowana w module A1 (na podstawie danych od dostawcy), a proces profilowania, cięcia i ewentualnego spawania w module A3 (na podstawie danych z własnego zakładu). Ważne będzie też dokładne śledzenie ilości zużywanego złomu.
Czy muszę zbierać wszystkie dane samodzielnie, np. dotyczące transportu na budowę?
Niekoniecznie. Norma prEN 17662 zawiera szereg aneksów z danymi i scenariuszami domyślnymi, które można wykorzystać w przypadku braku własnych, specyficznych danych. Dotyczy to m.in. odległości transportowych, wskaźników recyklingu czy zużycia energii podczas montażu.
Czy ta norma dotyczy tylko śladu węglowego?
Nie. Podobnie jak norma EN 15804, prEN 17662 reguluje sposób przeprowadzania i prezentowania pełnej Oceny Cyklu Życia (LCA). Obejmuje ona szereg wskaźników oddziaływania na środowisko, takich jak potencjał tworzenia globalnego ocieplenia (GWP, czyli ślad węglowy), potencjał zakwaszenia (AP), potencjał eutrofizacji (EP) czy zużycie zasobów.
Zrób kolejny krok w stronę zrównoważonego rozwoju
Nowe zasady to nowe wyzwania, ale i nowe możliwości. Jeśli chcesz mieć pewność, że Twoja firma jest gotowa na weryfikację EPD zgodnie z normą prEN 17662 i chcesz wykorzystać deklarację jako skuteczne narzędzie do budowania przewagi rynkowej, skontaktuj się z nami. Pomożemy Ci przejść przez ten proces sprawnie i rzetelnie.